Türkiye Yeterlilikler Çerçevesi (TYÇ), sekiz seviye ve yeterlilik türlerinden oluşan bir yapıya sahiptir. Seviyeler, seviye tanımlayıcıları aracılığıyla tanımlanmakta ve yeterlilik türleriyle desteklenmektedir. TYÇ geliştirme sürecinde yapılan incelemelerde, sadece seviye yapısı kullanılmasının etkili bir sınıflandırma yapılmasını güçleştireceği öngörülerek seviye yapısının yanı sıra çeşitli yeterlilik türlerinin belirlenmesine ve kullanılmasına karar verilmiştir. Yeterlilik türleri ise yeterlilik türü belirleyicileriyle tanımlanmaktadır.
Yeterlilik türü; TYÇ’nin aynı seviyesinde yer alan ve işlevleri, öğrenme kazanımları, kredi değerleri veya genel, meslekî ve akademik yönelimleri açısından benzerlik gösteren yeterliliklerin sınıflandırıldığı yeterlilik gruplarını temsil etmektedir. Yeterlilik türlerine; 5. seviyede “Ön Lisans Diploması” ve “5. Seviye Mesleki Yeterlilik Belgesi”; 4. seviyede ise “Lise Diploması” ve “Ustalık Belgesi” örnek verilebilmektedir.
Ülkemiz eğitim, öğretim ve yeterlilik sistemlerinde sunulan ve TYÇ’de yer alması öngörülen başlıca yeterlilik türleri, 2 Ocak 2016 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan TYÇ Belgesi’nde sınıflandırılmış ve geçici olarak seviyelendirilmiştir. Ayrıca, TYÇ yeterlilik türleri ve seviyelerinin, TYÇ uygulama sürecinde sorumlu kurumlarla işbirliği içerisinde kesinleştirileceği belirtilmiştir.
Bu doğrultuda hazırlanan “Mevcut Yeterlilik Türlerinin Tespiti, Yeni Yeterlilik Türlerinin Belirlenmesi, Yeterlilik Türlerinin Güncellenmesi ve İptaline İlişkin Usul ve Esaslar” 25 Haziran tarihli TYÇ Kurulu 26. Toplantısında kabul edilmiştir. Usul ve Esaslara göre, TYÇ’de yer alacak başlıca yeterlilik türleri ve bu yeterlilik türlerinden sorumlu kurumlar, TYÇ Belgesi’ndeki “Mevcut Yeterlilik Türleri Listesi” esas alınarak Kurul tarafından tespit edilmektedir. Mevcut Yeterlilik Türleri Listesi, bir yeterlilik türünün güncellenmesi veya yeni bir yeterlilik türünün belirlenmesi halinde, TYÇ Dairesi Başkanlığı tarafından güncellenmekte ve TYÇ İnternet Sitesi’nde yayımlanmaktadır.
TYÇ’nin yürürlüğe girdiği 2015 yılından beri eğitim, öğretim ve yeterlilik sistemlerinde değişiklikler yaşanmış, bazı yeterlilik türleri iptal edilirken, bazılarında değişiklikler yapılmıştır. Bu gelişmeler ışığında TYÇ Yeterlilik Türleri Listesi’nin güncellenmesi ihtiyacı hâsıl olmuştur.
Bu doğrultuda, TYÇ yeterlilik türlerinin güncellenmesine dair çalışmalar sorumlu kurumlarla işbirliği halinde yürütülmüş ve 24 Aralık 2020 tarihinde gerçekleştirilen TYÇ Kurulu 29. Toplantısında, TYÇ Yeterlilik Türleri Listesi aşağıdaki haliyle onaylanmıştır.
TYÇ Seviyesi |
Yeterlilik Türü Adı |
Sorumlu Kurum |
1 |
Okur Yazarlık Belgesi |
Millî Eğitim Bakanlığı |
2 |
Yetişkinler II. Kademe Eğitimi Başarı Belgesi |
Millî Eğitim Bakanlığı |
2. Seviye Kurs Bitirme Belgesi |
Millî Eğitim Bakanlığı |
|
2. Seviye Mesleki Yeterlilik Belgesi |
Mesleki Yeterlilik Kurumu |
|
3 |
3. Seviye Kurs Bitirme Belgesi |
Millî Eğitim Bakanlığı |
Kalfalık Belgesi |
Millî Eğitim Bakanlığı |
|
3. Seviye Mesleki Yeterlilik Belgesi |
Mesleki Yeterlilik Kurumu |
|
4 |
4. Seviye Kurs Bitirme Belgesi |
Millî Eğitim Bakanlığı |
Ustalık Belgesi |
Millî Eğitim Bakanlığı |
|
Lise Diploması |
Millî Eğitim Bakanlığı |
|
Lise Diploması |
Millî Eğitim Bakanlığı |
|
4. Seviye Mesleki Yeterlilik Belgesi |
Mesleki Yeterlilik Kurumu |
|
5 |
Ön Lisans Diploması (Genel) |
Yükseköğretim Kurulu |
Ön Lisans Diploması (Mesleki) |
Yükseköğretim Kurulu |
|
5. Seviye Mesleki Yeterlilik Belgesi |
Mesleki Yeterlilik Kurumu |
|
6 |
Lisans Diploması |
Yükseköğretim Kurulu |
6. Seviye Mesleki Yeterlilik Belgesi |
Mesleki Yeterlilik Kurumu |
|
7 |
Yüksek Lisans Diploması (Tezli) |
Yükseköğretim Kurulu |
Yüksek Lisans Diploması (Tezsiz) |
Yükseköğretim Kurulu |
|
8 |
Doktora Diploması |
Yükseköğretim Kurulu |